چه کسی والتر بنیامین را کشت؟

...There was a sun

 by Mehrsan Javan

مستندی از داوید مائواس
 ترجمه محسن قادری

-والتربنیامین چهره رازآلودی درتاریخ است.

-اوفیلسوفی غائی ودرحاشیه است.

-چیزی که کم داشت،روادید خروج ازفرانسه بود.به همین دلیل،ناگزیز ازعبورغیرقانونی ازمرزشده بود.

-اوهرگز فکرنمی کرد که ازچاله به چاه بیفتد.

-چیزی که قطعی است این است که پلیس همه تازه واردها به «پوربو»را دقیق کنترل می کرد...آنها باید بازرسی می شدند.

-خودکشی او را رد می کردند.پرسیدم «آیا خودکشی کرد؟»و آنها می گفتند «خودکشی؟نه!»

-کسی که تصمیم می گیرد شبانه خودکشی کند وده پانزده یا بیست قرص مورفین می خورد احتملا نمی تواند آدمی منطقی باشد.

-درامتداد خیابان رو به هتل...مو به تنم سیخ می شود.

-نازی ها در«پوربو»؟...نه!نه!

-این حادثه پر ازنکات مبهم است.

-ما حتی یک مدرک هم از این خودکشی نداریم.

-به خاک سپردن کسی که خودکشی کرده درگورستان کاتولیک غیرقابل تصور است.تاکید می کنم،غیرقابل تصور!

-فکر می کنید مردم هنوز هم از حرف زدن دراین باره ترس دارند؟

پیرنگ
والتر بنیامین درسپتامبر 1940،پس ازهفت سال تبعید،درکوششی نومیدانه از کوه های پیرنه می گذرد تا ازدست نیروهای نازی بگریزد.برپایه روایت رسمی،وی به این منظورمرزفرانسه اسپانیا را با موفقیت پشت سرمی گذارد اما با رسیدن به شهرکوچک پوربو در کاتالان،تغیری ناگهانی دربندهای قانون،ورود او به اسپانیا را به دشواری می اندارد واو ناگزیرشب را درهتلی محلی زیر نظرسه نگهبان می گذراند که دستور داشتند او را صبح روز بعد به فرانسه برگردانند.بنجامین دراوج نومیدی با خوردن شمار زیادی قرص مورفین به زندگی خود پایان می دهد.اما دکتر محلی،مرگ او را طبیعی اعلام می کند وبنیامین با نامی جعلی برپایه آیین کاتولیک درگورستان شهربه خاک سپرده می شود.آیا پزشک اوبرخی دلایل پنهان مرگش را نادیده گرفته بود؟آیا براستی تغییری درقانون رخ داده بود؟آیا والتربنیامین می دانسته که پوربو شهری هوادار فرانسه است؛کشوری که عملا به اشغال نیروهای نازی درآمده بود؟

«چه کسی والتر بنیامین را کشت؟» درپی پاسخ به شرایط مبهم مرگ والتر بنیامین است.فیلم درهمین حال تصویری از این شهرمرزی همچون شاهد ثابت حمله،اعدام وامیدهای واهی به دست می دهد.این مستند نه تنها بازسازی یک مرگ که همچنین تصویر زنده ای از صحنه های یک جنایت است.

شخصیت محوری فیلم

والتر بنیامین،یکی از بزرگ ترین اندیشمندان سده بیستم،درپانزدهم ژوییه 1892 در شهر برلین زاده شد.او آفریننده حجمی ازآثارفکری نامعمول ودسته بندی ناپذیر درزمینه ترجمه وپژوهش تاریخی،زبان شناختی وهنری است.بنجامین در آغاز دهه 1930،درگریزازدشواری های برآمده از رژیم ناسیونال سوسیالیست آلمان،این کشور را ترک می کند وساکن پاریس می شود واز اینجاست که به دانمارک واسپانیا سفر می کند.در سال 1939،ملیت آلمانی اش را از دست می دهد اما این نیزمانع آن نیست که دو ماه در اردوگاه خارجیان دربند نیفتد.درتابستان 1940،درپی فرارسیدن نیروهای اشغال گر آلمان،از پاریس می گریزد وشش هفته در«لورد»پنهان می شود.هرچند موفق به گرفتن روادید امریکا شده اما هرگز به مارسی نمی رسد تا ازآنجا کشتی بگیرد.بنیامین واپسین بار پس از فرار از فرانسه،در 25 سپتامبربه گونه غیرقانونی پا به خاک اسپانیا می گذارد تا خود را به لیسبون برساند وازآنجا برای رفتن به امریکا کشتی بگیرد.با همه این کوشش ها،بیست وچهارساعت پس ازرسیدن به اسپانیا درشرایط مرموزی دراتاق مهمانخانه ای درشهر مرزی پوربو می میرد.

min, Spain, Germany, Netherlands
چه کسی والتر بنیامین را کشت؟
فیلمی از داوید مائواس
2007