قبض شخصی

Catalan Landscape (The Hunter). 1923/24. Oil on canvas. 64.8 x 100.3 cm.Fundació Joan Miró The Museum of Modern Arts, New York, NY, USA



پالُما پِدرِرو

ترجمه : پژمان رضایی

پرسوناژها:

مارتا، زن

گونسالو، شوهر

سالن-غذاخوریِ یک خانه ی محقر یا آپارتمان. مبلمان خاصِ خانه ی اجاره ای است: خشن، غیرشخصی و ارزان. دکوراسیون اندک است. در اتاق علائمی از اسباب کشیِ تازه دیده می شود. هنگامِ روشن شدنِ نور مارتا را می بینیم. مرتب و آرایش کرده است، هر چند در چهره اش ردی از خستگی به چشم می خورد. کیف دستی اش را می گشاید و کاغذی می جوید و آن را بر میزِ تلفن می گذارد. می خواهد شماره ای بگیرد اما پشیمان می شود و گوشی را می گذارد. بر راحتی می نشیند کنارِ جعبه ای کارتونی که لباسش از آن بیرون زده است و او به ظرافت آن را در جعبه می گذارد.

زنگ در زده می شود. مارتا بر می خیزد، پالتو می پوشد و می رود تا در را باز کند.

در چهارچوبِ در گونسالو ظاهر می شود.

مارتا.- (بدونِ آن که به او اجازه ی وارد شدن دهد.) چی می خوای؟

گونسالو.- یعنی چی چی می خوام؟ بذار رد شم.

مارتا.- برای چی؟

گونسالو.- باید حرف بزنیم.

مارتا.- الان نمی تونم. عجله دارم. همین الان داشتم خارج می شدم.

   (گونسالو در را هل می دهد و خود را واردِ خانه می کند.)

گونسالو.- فکر می کنم یه توضیح بهم بدهکاری.

مارتا.- باز هم یه توضیحِ دیگه؟ توضیحی دیگه برام باقی نمونده.

گونسالو.- نونکا کجاست؟

وارتا.- تو باید بدونی. توی خونه ی تو بود. شاید خسته شده و رفته بیرون آفتاب بگیره.

گونسالو- نیست شده. تو تنها کسی هستی که کلیدهای خونه رو داری و می دونستی که من دو روز خونه نیستم. تو ماده سگ رو با خودت آوردی، نه؟

مارتا.- (نگاه کنان به اطرافش.) صداش کن. حتماً میل داره ببیندت.

گونسالو.- (در حالی که درهای اتاق ها را باز می کند.) نونکا! (سوت می زند.) نونکا! نونکا، من ام...!

مارتا.- حالا دیدی. نیست.

گونسالو.- سگ کجاست؟ نمی خوام عصبانی بشم، مارتا. فقط یه توضیح ازت می خوام. تو اون رو برداشتی.

مارتا.- می خوای از دست ام شکایت کنی؟ به صلاحت نمی بینم. مسخره بازیِ بی سرو تهی می شه. ( می خندد.) می تونم تصور کنم: شوهر مورد اهانت قرار گرفته به دلیلِ سرقتِ ماده سگِ مهربان از همسرش شکایت می کند. (با قهقهه.) چه خنده دار! نه؟

گونسالو.- با اعصابِ من شروع نکن. دارم سعی می کنم منطقی باشم. ازت می خوام کاری نکنی از کوره در بِرَم.

مارتا.- در برو. داد بزن. خیلی هم برات خوبه. می دونم که به این کار احتیاج داری.

گونسالو.- (صدا بلند کنان.) بذار با این لحن باهات صحبت کنم! داری سعی می کنی کاری کنی که اتفاقی بیفته که سعی دارم نیفته. سگ کجاست؟

مارتا.- آروم حرف بزن، خواهش می کنم. حالم زیاد خوب نیست. دو روزه که از خونه بیرون نرفتم. هنوز یه خرده...

گونسالو.- چته؟

مارتا.- تب. اون هم چهل درجه ش.

گونسالو.- دکتر دیدت؟

مارتا.- وحشتناک هذیون می گفتم. دیشب جیغ زدم و از خواب پریدم، خواب دیدم تبدیل شدی به یه عنکبوتِ قرمز.

گونسالو.- (نگران.) اولین علائمش کِی ظاهر شد؟ درد؟ تورم؟ تب بُر خوردی؟ می خوای معاینه ت کنم؟

مارتا.- نگران نباش، الان دیگه حالم خوبه. آنتی بیوتیک خوردم، دیگه امروز تب ندارم. راستی، گونسالو، وقتی یه مریض رو بی هوش می کنید تا عملش کنید، می شنوه؟

گونسالو.- یعنی چی می شنوه؟ خوب، اگر بی هوشی از نوعِ کیرورژیک باشه، واضحه که نمی شنوه.

مارتا.- اون وقت اگه سطحی باشه؟ اگه سطحی باشه می شنوه چی دور و برش می گذره؟

گونسالو.- خوب... آره، اما، برای چی این رو سوال می کنی؟

مارتا.- نه، یه تصور بود. وقتی توی تب هذیون می گفتم احساس می کردم بی هوش ام. (مکث کوتاه.) اما همه چی رو می شنیدم.

گونسالو.- خسته می بینمت. نباید تنها می موندی.

مارتا.- قطارت کِی رسید؟ قبلاً منتظرت بودم. ده دقیقه تأخیر داشتی. ساعت نه و نیم رسیدی چامارتین. نه؟

گونسالو.- واسه چی این رو می دونی؟

مارتا.- منتظرت بودم.

گونسالو.- می دونستی می آم دنبالِ سگ، معلومه. داری اعتراف می کنی که تو سگ رو برداشتی.

مارتا.- نجاتش دادم. در رو باز کردم و بدو بدو اومد پیش ام. بهش گفتم «آه، نه»، و وضعیت رو واضح براش توضیح دادم. اون موقع با اختیارِ کامل تصمیم گرفت بیاد با من زندگی کنه. باور کن مجبورش نکردم.

گونسالو.- داری عصبانیم می کنی، مارتا. نمی دانم داری خوشمزه بازی جدید در می آری یا داری من رو دست می ندازی.

مارتا.- (با تضحکه.) نه، هیچ علاقه ای به دست انداختنت ندارم. عجله دارم.

گونسالو.- گوش کن. بیا مثل دو تا آدم متمدن با هم حرف بزنیم. داریم بیش از اندازه زندگی رو به همدیگه زهر مار می کنیم. این هیچ مفهومی نداره.

مارتا.- (در حالی که یک پوستر را به او نشان می دهد.) نظرت چیه اگه این تابلو رو روی این دیوار بذارم؟ همه چیز خیلی بی ریخته...

گونسالو.- اومدم باهات حرف بزنم!

مارتا.- پیانو رو بهم می دی؟ پیانو مال پدرم بود، بهم هدیه داده بود.

گونسالو.- ساکت شو! می خوام... داغونم، مارتا. متوجه نشدی؟

مارتا.- (خیره او را می نگرد.) خودم می دونم. تحمل نداری خودت رو ترک شده احساس کنی. مریضت می کنه. اما می تونی آروم بگیری، چون دروغه، تو بودی که اول من رو ترک کردی و بعد من... رفتم.

گونسالو.- من هیچ وقت ترکت نکردم. این حقیقت نداره.

مارتا.- نه، معلومه، فقط اون قدر کار می کردی... خوب الان بهتری. حداقل دیگه باهام از سیستول و دیاستول حرف نمی زنی.

گونسالو.- منظورت رو نمی فهمم.

مارتا.- انتظار ندارم که الان منظورم رو بفهمی. یه خرده... پارانویک ام، اما احمق نیستم.

گونسالو.- من همیشه تو رو توی خاطرم داشته م.

مارتا.- من رو توی خونه داشته ی. یه همسایه دارم که می گه بهترین چیز متأهل بودن اینه که دیگه لازم نیست نامزدت رو ببری گردش.

گونسالو.- واسه چی بهم نگفتی؟

مارتا.- چیزِ جدی ای نبود. خودت می دونی که تب هام منشأ عصبی دارن.

گونسالو.- واسه چی بهم نگفتی یکی دیگه زیرِ سر داری؟

مارتا.- چه اصطلاحِ مزخرفی! تو می دونی از کجا می آد؟ هیچ وقت نتونستم معنیِ این اصطلاح رو پیدا کنم...

گونسالو.- ای کاش لااقل قایمکی با این الدنگ رو هم ریخته بودی... اما نه، باید می آوردیش خونه. تا دربون ببیندت.

مارتا.- هیچ وقت توی تخت خودمون کاری نکردیم.

گونسالو.- چه اهمیتی داره! بهت گفتم چیزی که نمی تونم تحمل کنم اینه که... خودم رو خیانت شده احساس می کنم!

مارتا.- گونسالو جان، بس کن، باشه؟ واقعاً حوصله م رو سر می بره... ما همدیگه رو نمی فهمیم. آدم و عالم که نمی تونن با هم ارتباط برقرار کنن. فازِمون به هم نمی خوره. فاز من و تو به هم اتصالی می کنن،  پوم! سردرگمی، سردرگمی، سردرگمی...

گونسالو.- هنوز باهاته؟

مارتا.- نه. دارم سعی می کنم آرامش به دست بیارم.

گونسالو.- از اول می دونستم که یه مادر جنده ست. خوشحالم که، دست کم، تو این مسأله رو فهمیدی.

مارتا.- من دارم از سردرگمی حرف می زنم.

گونسالو.- پس هنوز می بینیش.

مارتا.- چه فرقی می کنه...

گونسالو.- می دونی که واسم فرق داره.

مارتا.- من با هیچ کس نیستم. بهت گفتم، احتیاج دارم تنها باشم.

گونسالو.- تا کی؟

مارتا.- تا موقعی که فراموش کنم و دوباره به چیزای غیرممکن اعتقاد پیدا کنم.

گونسالو.- احتیاج دارم برگردی خونه. این کار جفنگه.

مارتا.- کاملاً جفنگه. خیلی زورم اومد تا این تصمیم رو بگیرم اما تصمیمیِ که دیگه گرفته م.

گونسالو.- باید برگردی. عادت ندارم تنها باشم.

مارتا.- مسأله ی درس گرفتنه.

گونسالو.- من، دوسِت دارم، مارتا. قسم می خورم که دوسِت دارم.

مارتا.- خودم می دونم. درسی بهم دادی که بلد نبودم...

گونسالو.- برگرد خونه. می تونیم اوضاع رو رو به راه کنیم...

مارتا.- شگفتیِ عشق رو بهم یاد دادی: ویروونی رو.

گونسالو.- می خوام به زندگی باهات ادامه بدم. به نظرم همه چی از دست نرفته.

مارتا.- شاید ویروونی هم بخشی از عشق باشه...

گونسالو.-من خیلی به خودمون فکر کردم، می دونم که آدم کله شقی هستم اما... می خوام برای نجاتِ رابطه مون یه تلاشی بکنم.

مارتا.- آره، هم خیلی کله شقی هم خیلی حرف نشنو.

گونسالو.- باید من رو درک کنی. می دونی که کلی مسئولیت رو دوشمه. دارم مبارزه می کنم تا پُستِ رئیس بخش رو بگیرم. سی تا تخت تحتِ نظرمه. ده ساعت در روز توی اتاقِ جراحی ام...

مارتا.- نه! خواهش می کنم، داستانِ همیشگی، نه! خوابِ آدمای کج و معوج و ناقص الخلقه رو می بینم، خوابِ ترانسفیوژن و اکوکاردیوگرامی ... تیک-تاک، تیک-تاک، تیک-تاک، قلبایی که هیچ وقت از زدن وا نمی ایستن.

گونسالو.- این کارا رو برای خودمون انجام میدهم، برای بچه هامون. می خواهم پول دربیارم تا خوب زندگی کنیم.

مارتا.- این جالبه. موفق باشی! ما داریم اشتباه می کنیم؛ من چیزای دیگه احتیاج دارم تو یه زنِ دیگه.

گونسالو.- حوصله م رو سر نبر. تصمیم گرفتم ببخشمت... درکِت کنم. می دونم که یه خرده... نامتعادلی و این رو هم می دونم که من، تا حدودی، مقصرم. بیا به هم دیگه کمک کنیم. اگه کمکم نکنی نمی تونم اون پست رو به دست بیارم.

مارتا.- به جهنم! خدایا، همیشه همون آش و همون کاسه!

گونسالو.- نمی خوای به حرفم گوش بدی!

مارتا.- نه.

گونسالو.- علاقه ای به حرف زدن با من نداری، نه؟

مارتا.- آره.

گونسالو.- آره؟

مارتا.- یعنی آره، علاقه ای به حرف زدن باهات ندارم.

گونسالو.- بر می گردی خونه؟

مارتا.- نه.

گونسالو.- یادت بشه که دیگه خواسته م رو تکرار نمی کنم.

مارتا.- ممنونت می شم. عجله دارم.

گونسالو.- این آخرین فرصتته.

مارتا.- نمی خوامش.

گونسالو.- این کینه ای که داری باور نکردنی یه. تو مریضی.

مارتا.- آره، ضربانِ قلبم رو بالا می بری.

گونسالو.- اجازه نمی دم باهام این طوری صحبت کنی!

مارتا.- باید برم.

گونسالو.- کجا؟

مارتا.- برو، گونسالو. از خونه ی من برو بیرون. من دعوتت نکردم بیای این جا.

گونسالو.- باشه، اما خودت خواستی. آمده م این جا به خاطرِ چیزی...

مارتا.- به خاطری چیزی که این جا نیست. ( ساعتش را نگاه می کند.) وای خدا، یازده دقیقه به هشت! (به سمتِ در می رود. گونسالو جلویش قرار می گیرد تا مانعِ خروجش گردد.)

گونسالو.- تو از این جا بیرون نمی ری تا موقعی که به من بگی سگ کجاست.

مارتا.- بکش کنار. یه کارِ خیلی فوری دارم که باید انجام بدم.

گونسالو.- چیزی رو که ازم دزدیدی بهم برگردون.

مارتا.- مالِ منه! من بزرگش کردم، وقتی مریض بود من تیمارش کردم...

گونسالو.- پرت و پلاست. من می بردمش جیش می کرد...

مارتا.- دروغه! من بهش غذا می دادم، من همه کارش رو می کردم...

گونسالو.- کی پولش رو داد؟

مارتا.- تو هیچی نمی خری، احمق!  هیچ چیزِ جونداری نمی خری. از سر راهم هم بیا کنار...!

گونسالو.- سگ کجاست؟

مارتا.- می خوای بدونی کجاست؟ می خوای بهت بگم؟ توی سگدونیِ شهرداری.

گونزالو.- کردیش تو سگدونی؟

مارتا.- از خونه ی تو یه راست بردمش سگدونی. چی فکر کردی؟ که همین جا منتظرت می مونه؟

گونسالو.- تو یه مادر جنده ی...!

مارتا.- به خودت هم زحمت نده بری دنبالش چون بهت نمی دن. من یه کاغذ دارم که گواهی می کنه صاحب اون من ام و فقط در ازای تحویل این قبض اون رو بهت می دن.

گونسالو.- همین الان اون کاغذ رو بهم بده!

مارتا.- همه چی رو ازم گرفتی اما این سگ رو دیگه نمی بینی!

   (مارتا دوباره سعی می کند خارج شود. گونزالو او را می چسبد.)

مارتا.- بذار برم بیرون! باید برم!

گونسالو.- کاغذ...!

مارتا.- امروز عصر مهلت تحویلِ اون تموم می شه. سگدونی رو رأس ساعتِ هشت می بندن. فقط هشت دقیقه وقت دارم. (هیستریک.) هشت دقیقه!

گونسالو.- برای چی؟

مارتا.- هفتاد و دو ساعت بهم فرجه داده ن. اگه همین الان نَرَم، اون جا رو می بندن و همین امشب قربونیش می کنن.

گونسالو.- این دروغه.

مارتا.- به خدا قسم می خورم! (گریان.) مریض و تنها بودم. نتونستم قبل از این از خونه بیرون برم... وقتی اومدی این جا می خواستم برم دنبالش. خواهش می کنم، التماست می کنم، بذار برم. وقتی واسم نمونده!

گونسالو.- نه.

   (مارتا به سمت او می جهد و او را کتک می زند.)

مارتا.- حروم زاده! تو یه ...! تقصیرِ توئه اگه بکشنش!

گونسالو.- تقصیرِ توئه. تو بودی که بردیش کشتارگاه.

مارتا.- (تضرع کنان.) هنوز وقت هست. سگدونی همین بغله... چهار دقیقه باقی مونده...

گونزالو.- نه.

مارتا.- (قبض را به او می دهد.) بگیر، تو برو. من جاش رو بهت می گم...

گونزالو.- نه.

مارتا.- نه؟ نمی ری؟

گونسالو.- هوس بازی هایِ یه دیوونه تاوون دارن. (کاغذ را می خواند و ساعت را نگاه می کند.) تموم شد، دیگه وقتی نیست.

مارتا.- این تویی. دارم خیلی خوب، خیلی واضح می بینم. یه جوری احساسِ شادی می کنم وقتی می بینم اشتباه نکردم. آدم بیخودی هستی. یه عنکبوت قرمز که ریشه هام رو، برگ هام رو خوردی و... سگم رو کُشتی.

گونسالو.- تو کشتیش. تو دیوونه ای، مارتا. تنها دیوونه ی غرورت.

مارتا.- تنها دیوونه ی تنفرم.

گونسالو.- وضعت از اونی که فکر می کردم وخیم تره.

مارتا.- می تونی از کارت راضی باشی، دکتر.

گونسالو.- هشت تمام.

مارتا.- خدافظ.

گونسالو.- یه لحظه، باید مطمئن بشم.

   (به سمتِ تلفن می رود.)

مارتا.- چی کار می خوای بکنی؟

گونسالو.- می خوام به سگدونی زنگ بزنم.

   (گونسالو شماره می گیرد. صبر می کند و گوشی را می گذارد.)

گونسالو- بستن. (خرسند.) سگ کوچولوت حالا دیگه... (ژست آمپول زدن می گیرد و کاغذ را پاره پاره می کند.) خدافظ. (خارج می شود.)

   (مارتا به سمتِ در می نگرد. لحظاتی صبر می کند و ناگهان شروع می کند قاه قاه خندیدن. به سمتِ یک جعبه بسته بندی شده می دود ، آن را باز می کند و نونکا را از داخلِ آن خارج می کند و به بغل می فشردش.)

مارتا.- (تعجب زده.) بیداری شدی...؟ حیوونکی... خیلی خوب، رفتارت عالی بود. (چیزی برای خوردن به او می دهد.) شنیدی، نونکا؟ می خواستم همه چی رو بشنوی، بفهمی بابات چه جور آدمی یه. خوب، کم کم داری بیدار می شی... فقط یه چرتِ کوچولو بود. (سرنگی از داخل جعبه در می آورد.) تقصیری گونسالوست، این مالِ اون بود. (با استهزاء پرتش می کند.) دیدی همه چی چه خوب از آب در اومد؟ خوب می شناسمش... می دونی، حتی خودِ من هم فکر کردم حقیقت داره، داشتم می مردم. اما دیگه تموم شد، دیگه اذیت مون نمی کنه... حداقل تو رو، بریم دَدَر؟ بریم...

   (نونکا شادان دم تکان می دهد . مارتا زنجیرش را می گیرد. خارج می شوند.)

هر گونه اجرا یا برداشت از این اثر منوط به هماهنگی با مترجم است

معرفی نویسنده

پالُما پِدرِرو

Paloma Pedreo

زندگی و آثار

پالُما پِدرِرو   (مادرید، 1957) در دانشگاهِ کُمپلوتِنسه جامعه شناسی و هنرهای دراماتیک خواند. او بازیگر تئاتر و سینما، نمایشنامه نویس، فیلمنامه نویس، کارگردان، تهیه کننده و استاد هنرهای دراماتیک و یکی از برجسته ترین چهره های صحنه ی معاصرِ اسپانیاست. به مددِ شناختِ عمیقی که از ژانرِ دراماتیک دارد، پالُما پِدرِرو با زبانی روزمره و حتی ناپخته نوع جدیدی از تئاتر را به وجود آورده است که سعی دارد به روشی کاملاً واقع گرایانه به بحث برانگیزترین مسائلِ اسپانیای حاضر بپردازد. این تئاتر بسیاری از ابعاد فرهنگ و سنت های اسپانیایی را نشان می دهد، به آن ها حمله می کند و به هجوشان می کشد، ابعادی که قبلاً بندرت بدان ها پرداخته شده و یا اصلاً پرداختی به آن ها نشده است. آثاری که تا کنون به تقریر در آورده است، ماهیتی رویزیونیست  دارند و تکنیک های نوآورده ای در آن ها مورد استفاده قرار گرفته است و جوایزِ متعددِ کشوری را نصیب وی ساخته و شهرتی ورای مرزهای اسپانیا برایش به هم زده اند. با این وجود، پالُما پِدرِرو بحث های زیادی به پا کرده است، چرا که آثارش به جستجوی تغییراتِ رادیکال در مدل های سنتی رفتار – به ویژه در زمینه ی جنسیت- هستند و اغلب بر مسائلی که حکمِ «تابو» دارند فکوس می کنند، موضوعاتی نظیرِِ همجنس گرایی. معروف ترین و بحث برانگیزترین آثار وی عبارت اند از: تماسِ لائورِن (1984)، قبضِ شخصی (1985)، بوسه های گرگ (1987)، زمستانِ ماهِ شادان (1987)، رنگِ آگوست (1988)، شب های عشقِ کوتاه (1994)، جزیره ی زرد (1995).

پالُما پِدرِرو یکی از پرطنین ترین آواهای زنانه ی نسلِ نمایشنامه نویسانی است که پس از سقوطِ نظامِ سرکوبگر و محافظه کار- تندرویِ فرانسیسکو فرانکو در 1975، پا به کارزارِ قلم گذاشتند. وی با نمایشنامه نویس، فیلمنامه نویس و سینماگرِ برجسته ی اسپانیا فِرمین کابال ازدواج کرد و در سال های آغاز حرفه اش در دهه ی هشتاد مدل های مردانه را دستمایه ی خود قرار داد. وی در اولین اثرِ موفقش، تماسِ لائورِن ضوابطِ خشکِ اجتماعی را به چالش می کشد و مردی را معرفی می کند، که با اجبار به سرکوبِ امیال همجنس خواهانه اش،  ازدواج می کند. سپس ماهیت حقیقی اش در طول یک کارناوال، هنگامی که خود را به شکل لائورن باکالِ هنرپیشه آراسته است، هویدا می شود. در آثار بعدی، پالُما پِدرِرو نگاهِ زنانه اش را به کار می گیرد تا روابطِ دشوار بین زن و مرد را (در قبضِ شخصی)، روابطِ پیچیده ترِ زن با زن را (در رنگِ آکوست) و غیراخلاقیت یا «عشق زدگی» جوانانِ امروز را (در تابستانِ ماهِ شادان) بررسی کند.